Η "Ανολοκλήρωτη" γραφή

Έγραφα πριν από χρόνια στη "Στενογραφία" (Κέδρος, 2006) ότι "και η πιο αδιάλλακτη στον εαυτό της γλώσσα, ο πιο αφοσιωμένος στις αρχές του λόγος, δεν μπορούν να κρύψουν τη φιλαράσκεια του συγγραφέα τους, το θρίαμβο της στυλιστικής εντέλειας πάνω στην αντίσταση του κειμένου. Η ελεγεία, το μανιφέστο, ακόμα και μια Λειτουργία (Messa), κάποτε ξεχνούν το αυστηρό φορτίο των ιδεών τους χάριν της καθαρής μορφής, αυτού του καθρέφτη κάθε δημιουργικού ναρκισσισμού".

Δεν υπάρχει ως φαίνεται εξαίρεση. Από τα κείμενα που γράφουμε όλοι και πάντοτε θεωρούμε ότι είναι νωρίς να τα παραδώσουμε (γιατί έχουμε την πεποίθηση ότι μπορούν ή ότι πρέπει να βελτιωθούν), μέχρι τις "Εξομολογήσεις" της Αγίας Θηρεσίας της Άβιλα (το δεύτερο μεγάλο πρόσωπο του ισπανικού μυστικισμού μετά τον Ιωάννη του Σταυρού), όλα αντιμετωπίζονται με την ίδια επιφύλαξη από τον συγγραφέα τους. Οι πάντες, είτε συνειδητά είτε από ένα ένστικτο αμφιβολίας, πιστεύουν ότι κάθε γραπτό μπορεί να αρτιώνεται στο διηνεκές. Ακόμη και οι σελίδες της Αγίας Θηρεσίας που διάβαζα χθες το βράδυ, είδα με έκπληξη ότι συνοδεύτηκαν, λίγο πριν να παραδωθούν προς ανάγνωση, από την ίδια κριτική διάθεση.

Το έργο στάλθηκε στον πατέρα Γκαρθία ντε Τολέδο, μαζί με μια επιστολή της συγγραφέως: "Δεν είχα ακόμα τελειώσει το ξαναδιάβασμα της αφηγήσεώς μου, όταν ήλθαν να μου τη ζητήσουν εκ μέρους σας. Γι αυτό θα υπάρχουν κάποια σημεία που έχουν εκτεθεί άσχημα και άλλα που πιθανόν επαναλαμβάνονται. Είχα τόσο λίγο καιρό στη διάθεσή μου γι αυτή την εργασία και δυστυχώς δεν μπορούσα να δω πάλι όσα σιγά σιγά έγραφα. Σας εξορκίζω λοιπόν, πάτερ μου να τη διορθώσετε και να βάλετε κάποιον να την αντιγράψει στην περίπτωση που θα την στείλετε στον Πατέρα Ηγούμενο της Άβιλα [...] Το βιβλίο αυτό τέλειωσε τον Ιούνιο του 1562", γράφει η τελευταία γραμμή του έργου, αλλά είμαι βέβαιος ότι η συγγραφέας θα ήθελε πολύ να το παραδώσει δυο χρόνια αργότερα.